رهبران شرکت کننده در اجلاس عالی اتحادیه عرب خواستار اجرای فوری و کامل طرح صلح کوفی عنان برای پایان دادن به بحران سوریه شدند. طرحی که بشار اسد اعلام کرده مفاد آن را می پذیرد.

به موجب این طرح 6 ماده ای، دولت سوریه باید تمامی نیروهای نظامی خود را از شهرها و مناطق پر جمعیت خارج کند و دو طرف درگیر در سوریه دست کم روزانه 2 ساعت آتش بس کنند تا نیروهای امدادی بتوانند به مجروحان و غیرنظامیان کمک کنند.

اجلاس عالی اتحادیه عرب با شرکت رهبران و سران تعدادی از کشورهای عضو صبح روز پنجشنبه (۲۹ مارس - دهم فروردین) در حالی که صدای چند انفجار در بغداد شنیده می شد، گشایش یافت. مهمترین موضوع در دستور کار اجلاس بحران سیاسی در سوریه بود.

بحران سوریه، روابط اعراب و اسرائیل، شرایط اقتصادی اعراب و مسایل بین‌المللی مرتبط با این کشورها از جمله موضوعات در دستور کار اجلاس بود.

با این حال تنها ۱۰ نفر از رهبران این اتحادیه که ۲۲ عضو دارد در این نشست حاضر شدند و رهبران کشورهایی چون اردن، مراکش و اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس به جز کویت، در این اجلاس حاضر نشدند.

دولت عراق برای حفاظت از شرکت کنندگان و جلوگیری از عملیات تروریستی در جریان برگزاری این اجلاس، با صرف دهها میلیون دلار، به اقدامات گسترده امنیتی دست زده و حدود دویست هزار تن از نیروهای نظامی و انتظامی خود را در مناطق مختلف بغداد مستقر کرده، بخش های بزرگی از شهر به روی رفت و آمد مردم بسته شده و ورود هواپیماهای تجاری به فرودگاه بغداد و پرواز آنها در حریم هوایی فرودگاه ممنوع است.

با این همه، براساس برخی گزارش ها، همزمان با گشایش اجلاس صدای چند انفجار، از جمله از نزدیک سفارت ایران و منطقه امن موسوم به کمربند سبز، به گوش رسید که احتمالا ناشی از پرتاب خمپاره یا نارنجک بوده است.

این نخستین بار از زمان سقوط صدام حسین، رهبر سابق عراق است که این کشور میزبانی یک اجلاس اتحادیه عرب را بر عهده می‌گیرد.

اجلاس قبلی اتحادیه عرب در بغداد در سال ۱۹۹۰ و کوتاه مدتی قبل از حمله عراق به کویت و اشغال خاک آن کشور برگزار شد در حالی که عراق یک کشور عرب تاثیرگذار در منطقه محسوب می شد.

با وجود تاکید مقامات عراقی بر اهمیت اجلاس جاری بغداد به عنوان گامی در راه رفع مشکلات جهان عرب، ناظران انتظار ندارند که این همایش بتواند دستاورد قابل توجهی، به خصوص در زمینه حل و فصل مساله سوریه داشته باشد زیرا کشورهای عضو اتحادیه نظر واحدی در مورد نحوه برخورد با این موضوع ندارند.

دولت عراق تدابیر امنیتی گسترده ای را در بغداد به اجرا گذاشته است

شامگاه چهارشنبه، هوشیار زیباری، وزیر امور خارجه عراق، در گزارشی پیرامون جلسات مقدماتی وزیران خارجه کشورهای شرکت کننده در اجلاس بغداد، گرایش کلی دستور کار این اجلاس را شرح داد.

آقای زیباری گفت که موضع اتحادیه عرب کاملا مشخص است و افزود که اجلاس بغداد "اقدامات تندی را در قبال بحران سوریه پیشنهاد نخواهد کرد."

اظهارات وزیر خارجه عراق به معنی آن است که اجلاس بغداد خواستار تشدید فشار بر بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، برای کناره گیری از قدرت به عنوان گام اول در راه پایان دادن به خشونت در آن کشور نخواهد شد.

وزیر خارجه عراق گفت که "گزینش یا انتخاب رهبری سوریه به مردم سوریه ارتباط دارد و موضوعی نیست که اتحادیه عرب یا کس دیگری بتواند در باره آن تصمیم‌گیری کند" هر چند بر لزوم حل بحران سیاسی سوریه نیز تاکید کرد و گفت که "البته نمی توان برای همیشه نسبت به اوضاع سوریه بی‌تفاوت ماند."

اختلاف اعراب

با توجه به اینکه دولت به رهبری شیعیان در عراق با حکومت ایران روابط دوستانه ای دارد، موضعگیری علیه تغییراتی در حکومت سوریه، به عنوان متحد اصلی جمهوری اسلامی در منطقه، طبیعی است.

در مقابل، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تاکید کرده‌اند که بشار اسد با توسل به خشونت و کشتار وسیع شهروندان کشور خود، اعتبار و صلاحیت ادامه حکومت بر سوریه را از دست داده و باید از این سمت کناره گیری کند.

به گفته وزیر خارجه عراق توصیه به کناره گیری رئیس جمهوری سوریه در دستور کار اجلاس قرار ندارد

این کشورها برای سوریه نیز راه حلی را تجویز کرده اند که به پیشنهاد آنان برای پایان دادن به بحران سیاسی یمن شباهت دارد.

پس از یک سال تظاهرات اعتراضی و خشونت بین طرفداران و مخالفان علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری سابق یمن، وی سرانجام با کناره گیری از قدرت در برابر مصونیت از پیگرد قضایی موافقت کرد و به این ترتیب شرایط انتخاب رئیس جمهوری موقت و ایجاد زمینه برگزاری انتخابات آزاد در آینده فراهم آمد.

دولت سوریه چنین پیشنهادی را به شدت رد کرده و با توصیف معترضان با عنوان وابستگان به گروه های تروریستی و تبهکار و یا عوامل خارجی، گفته است که آنان در نظر دارند با سرنگونی حکومت سکولار سوریه، زمینه را برای تسلط اسلامگرایان تندرو بر این کشور فراهم آورند.

رئیس جمهوری سوریه گفته است که تنها راه حل بحران کنونی، اجرای اصلاحات مورد نظر اوست اما مخالفان این اصلاحات را ظاهری دانسته و گفته اند که هدف بشار اسد آرام ساختن اعتراضات کنونی است تا در فرصت مناسب، به سرکوب بی سروصدای مخالفان بپردازد و ادامه حکومت حزب بعث به رهبری خانواده اسد را تضمین کند.

دولت سوریه گفته است تصمیماتی را که بدون حضور نماینده آن اتخاذ شود قابل قبول نمی داند

روز گذشته، نخست وزیر قطر گفت که "اگر فداکاری های مردم سوریه به باد رود، برای همه ما شرم آور خواهد بود" و افزود که کشورهای عرب با انتخابی دشوار مواجه هستند: یا باید در کنار اسد باشند یا همراه مردم سوریه.

شورای همکاری خلیج فارس و به خصوص قطر خواستار اقدامات جدی اتحادیه عرب برای پایان دادن به تحولات سوریه شده و به طور خصوصی، نسبت به نتیجه جلسات اتحادیه عرب در شرایط حاضر ابراز دلسردی کرده اند.

برخی از این کشورها موضوع مسلح کردن گروه های مخالف دولت سوریه و ایجاد مناطق امن در نواحی مرزی آن کشور با ترکیه را مطرح کرده اند هر چند دولت ترکیه ظاهرا استقبال چندانی از این پیشنهاد نکرده است.

برخی گزارش ها حاکی از آن است که دولت ترکیه در نظر دارد به زودی باز هم اجلاسی را تحت عنوان "همایش دوستان سوریه" برگزار کند که احتمالا مقامات شماری از کشورهای عربی و غربی مخالف حکومت سوریه به آن دعوت خواهند شد.

در واکنش نسبت به برگزاری اجلاس بغداد، وزیر خارجه سوریه، که کشور او به این اجلاس دعوت نشده، گفته است هر تصمیمی که در غیاب سوریه گرفته شود غیرقابل قبول است.

اواخر سال اتحادیه عرب در واکنش به برخورد حکومت سوریه با معترضان و نادیده گرفتن توافقنامه با این اتحادیه، عضویت آن کشور را به حالت تعلیق در آورد.